ในชีวิตประจำวัน เราต้องเกี่ยวข้องกับข้อตกลง สัญญา หรือสถานการณ์ที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายอยู่เสมอ หลายครั้งการถูกเอาเปรียบไม่ได้เกิดจากการที่เราตั้งใจทำผิด แต่เกิดจากการที่เรา ไม่รู้สิทธิขั้นพื้นฐาน ของตัวเองเท่านั้นเอง การมีความรู้กฎหมายเบื้องต้นจึงไม่ใช่เรื่องของทนายความเท่านั้น แต่เป็นเครื่องมือป้องกันตัวที่ดีที่สุดของพลเมืองทุกคน

สิทธิพื้นฐานที่พลเมืองทุกคนมีและไม่ควรมองข้าม

การทำความเข้าใจสิทธิที่ติดตัวมาตั้งแต่เกิด จะช่วยให้เราสามารถยืนหยัดและปกป้องตัวเองจากความไม่เป็นธรรมได้ในทุกสถานการณ์

สิทธิในทรัพย์สินและสัญญา

เมื่อมีการทำธุรกรรมหรือข้อตกลงใด ๆ ไม่ว่าจะเป็นการซื้อขายหรือการกู้ยืมเงิน สิ่งสำคัญที่สุดคือ การทำเป็นลายลักษณ์อักษร และต้องเข้าใจข้อตกลงในสัญญานั้นอย่างถี่ถ้วน หากสัญญามีเงื่อนไขที่ไม่เป็นธรรม หรือมีการใช้ถ้อยคำกำกวม ข้อสัญญาที่ทำให้เกิดการได้เปรียบเสียเปรียบอย่างมาก อาจสามารถนำไปสู่การพิจารณาทางกฎหมายได้ โดยเฉพาะสิทธิในทรัพย์สินนั้นได้รับการคุ้มครองอย่างเคร่งครัด จะไม่มีใครสามารถบุกรุกหรือยึดทรัพย์สินโดยไม่มีอำนาจตามกฎหมาย

 

สิทธิในร่างกายและเสรีภาพ

พลเมืองทุกคนมีสิทธิในร่างกายและเสรีภาพ การถูกควบคุมตัวหรือถูกสอบสวนต้องเป็นไปตามขั้นตอนของกฎหมายเท่านั้น จะไม่มีใครสามารถถูกจับกุมโดยไม่มีหมาย หรือไม่มีเหตุผลอันสมควรตามที่กฎหมายกำหนด หากรู้สึกว่ากำลังถูกละเมิดสิทธิในส่วนนี้ การ เรียกร้องหาความช่วยเหลือทางกฎหมาย และยืนยันสิทธิในการไม่ให้การใด ๆ โดยทันทีถือเป็นสิ่งจำเป็น

 

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการเงินและหนี้สินที่ควรรู้

ปัญหาหนี้สินและการเงินเป็นเรื่องใกล้ตัวที่ก่อให้เกิดการเอาเปรียบได้ง่ายที่สุด การรู้กฎหมายในส่วนนี้จะช่วยให้เราไม่ตกเป็นเหยื่อของการทวงหนี้ที่ไม่เป็นธรรมหรือดอกเบี้ยเกินจริง

 

1. อัตราดอกเบี้ยและค่าปรับที่เป็นธรรม

กฎหมายได้กำหนดอัตราดอกเบี้ยสูงสุดที่ผู้ให้กู้สามารถเรียกเก็บได้ การเรียกดอกเบี้ยเกินอัตราที่กฎหมายกำหนดถือเป็นความผิดทางอาญา ซึ่งตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์กำหนดอัตราดอกเบี้ยพื้นฐานไว้ หากมีการเรียกเก็บเกินกว่าที่กฎหมายกำหนดถือเป็น โมฆะ เฉพาะส่วนดอกเบี้ยที่เกิน เมื่อมีการกู้ยืมเงินหรือทำสัญญากู้ ควรตรวจสอบอัตราดอกเบี้ยให้ชัดเจนเพื่อป้องกันการถูกเอาเปรียบ

 

2. อายุความในการทวงหนี้

หนี้ทุกชนิดมี อายุความ กำหนดไว้ ซึ่งหมายถึงระยะเวลาที่เจ้าหนี้มีสิทธิฟ้องร้องบังคับชำระหนี้ตามกฎหมาย เมื่อพ้นกำหนดอายุความแล้ว แม้จะยังคงเป็นหนี้อยู่ แต่เจ้าหนี้ก็หมดสิทธิในการฟ้องร้องทางศาล การรู้ระยะเวลาอายุความของหนี้แต่ละประเภท เช่น หนี้กู้ยืม หนี้ค่าสินค้า หรือหนี้บัตรเครดิต จึงเป็นเกราะป้องกันสำคัญที่ช่วยให้ผู้ที่ประสบปัญหาหนี้สินสามารถบริหารจัดการชีวิตได้

 

การป้องกันตัวในโลกดิจิทัลและข้อมูลส่วนบุคคล

ในยุคที่ข้อมูลมีค่า กฎหมายได้ขยายขอบเขตการคุ้มครองมาถึงโลกออนไลน์ ซึ่งเป็นเรื่องที่พลเมืองทุกคนต้องทำความเข้าใจ

กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA)

กฎหมายนี้ให้อำนาจแก่เจ้าของข้อมูลอย่างเต็มที่ ข้อมูลส่วนบุคคล เช่น ชื่อ ที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ หรือข้อมูลสุขภาพ ไม่สามารถถูกนำไปใช้ เปิดเผย หรือส่งต่อได้หาก ไม่ได้รับความยินยอม อย่างชัดเจนจากเจ้าของข้อมูล การส่งข้อความโฆษณาโดยที่เจ้าของข้อมูลไม่เคยให้ความยินยอม หรือการนำข้อมูลไปขายต่อ ถือเป็นการละเมิดกฎหมายนี้อย่างชัดเจน การรับรู้สิทธิในการถอนความยินยอมและสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลของตนเองเป็นเรื่องที่สำคัญมาก

 

กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับข้อความและการข่มขู่ทางออนไลน์

การแสดงความคิดเห็น หรือการส่งข้อความผ่านช่องทางออนไลน์ใด ๆ ที่เข้าข่าย การหมิ่นประมาท การข่มขู่ หรือการสร้างความเสียหายต่อชื่อเสียง ถือเป็นความผิดทางกฎหมาย นักการตลาดหรือผู้ใช้งานทั่วไปไม่สามารถใช้เสรีภาพในการแสดงออกโดยละเลยความรับผิดชอบและสิทธิของผู้อื่นได้

 

สิ่งที่ต้องทำเมื่อรู้สึกว่ากำลังถูกเอาเปรียบ

ความรู้ทางกฎหมายจะไม่มีประโยชน์หากไม่รู้วิธีนำไปใช้ปฏิบัติเมื่อเผชิญสถานการณ์จริง มีขั้นตอนง่าย ๆ ที่ควรทำเป็นอันดับแรก

 

การรวบรวมหลักฐานและเอกสาร

เมื่อเกิดเหตุการณ์ที่ไม่เป็นธรรม สิ่งแรกที่ต้องทำคือการ รวบรวมหลักฐานทุกอย่าง ที่เกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นสัญญาที่ลงนาม ข้อความสนทนา อีเมล หรือภาพถ่ายที่แสดงถึงความเสียหาย หลักฐานเหล่านี้จะเป็นกุญแจสำคัญในการต่อสู้คดีหรือการเจรจาต่อรองทางกฎหมาย และเป็นสิ่งที่ศาลจะนำมาพิจารณา

 

ช่องทางการขอความช่วยเหลือทางกฎหมาย

เมื่อรวบรวมหลักฐานได้แล้ว หากไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ด้วยตนเอง มีช่องทางการขอความช่วยเหลือทางกฎหมายจากหน่วยงานภาครัฐ หรือองค์กรอิสระที่ให้คำปรึกษาแก่ประชาชนโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญจะช่วยให้เข้าใจสถานการณ์ของตนเองได้ชัดเจนขึ้น และวางแผนการดำเนินการได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย

 

ความรู้กฎหมายเบื้องต้นทั้งหมดนี้เปรียบเสมือนเกราะป้องกันที่ทุกคนควรมีติดตัว การเข้าใจสิทธิและหน้าที่ของตนเอง รวมถึงขอบเขตของกฎหมายที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน จะช่วยให้สามารถเท่าทันเล่ห์เหลี่ยมกลโกงต่าง ๆ และสามารถยืนหยัดต่อสู้เพื่อความยุติธรรมได้ในทุกโอกาส การเรียนรู้และติดตามกฎหมายใหม่ ๆ อยู่เสมอ จึงเป็นหนทางสู่การมีชีวิตที่ไม่ถูกเอาเปรียบและมีความมั่นคงในระยะยาว